Month: April 2016

Dag 73: Die Keiservoël vlieg

~ Koos Marais ~ Leave a comment

Hierdie “blog” dek die ontstaan, agtergrond en ontwikkeling van my historiese roman, “Die Keiservoël Oor Namaland” wat vandeesweek deur Cordis Trust gepubliseer is, na meer as agt jaar se trane, sweet, en harde werk. 

Buiteblad
Die voor-en agterblad van “Die Keiservoël Oor Namaland.”

Vandeesweek was ‘n kop-af gejaag met talle onvoorsiene insidente. Ek sou gister op ‘n pelgrimsreis na die suide van Namibië vertrek, maar moes dit na Saterdag uitstel omdat ek baie boeke wil saamneem. Om boeke Namibië toe te koerier of te pos is baie duur. (Dit is duur orals heen.) Ek het nou die geleentheid om self ‘n paar houers met boeke Namibië toe te neem en dit sou dwaas wees om nie te wag vir die volgende besending van die drukkers af nie.

My besoek aan die geboorteland van hierdie boek is nie in die eerste plek om boeke te gaan verkoop nie. Ek weet dit sal later vanself gebeur. Een of ander byna bonatuurlike drang dwing my om terug te keer na die plek waar Ernst Luchtenstein, Cornelius Fredericks, Hendrik Witbooi en al die ander karakters hulle spore in die Namib en die Kalahari gelaat het. Ek wil met Willem Kotze, Piet Swiegers en Giel du Toit gaan gesels, ek wil weer deur Keetmanshoop se begraafplaas gaan loop, op Haai-eiland in die wind gaan sit, en miskien weer na Aus se vergete konsentrasiekamp gaan kyk. Ek wil Lüderitz se museum en die biblioteek gaan besoek en ‘n kopie aan hulle skenk. Dit is skoolvakansie in Namibië, maar miskien loop ek ‘n skoolhoof raak en kan ek ‘n kopie vir die skool se inligtingsentrum skenk. Miskien lees een van daardie Nama-seuns of dogters eendag die boek en ontdek hulle dat hulle ‘n geskiedenis en helde waarop hulle trots kan wees, het. Of miskien lees ‘n ou Duitse oom die boek en kan hy berusting vind daarin dat “ons nie almal só was nie.”

Ek glo dat die sentrale boodskap van die boek is dat ‘n suksesvolle Namibië moontlik is, as elkeen sy deel doen, maar dat dit onmoontlik is as die gruwels van die verlede nie erken word nie. Party mense probeer vandag nog om die wandade van die Herero-oorlog en die Nama-oorlog te ontken. Ek het hierdie ontkenning eerstehands ervaar. Die regte ding om te doen is om te erken en bevestig dat dit wel gebeur het. Daarna kan mens aangaan, kop optel, mekaar in die oë kyk en sê dit behoort tot die verlede. Kom ons gaan nou aan.

Daar het vandag weereens ‘n interessante artikel in ‘n Namibiese koerant oor die “genocide” verskyn. Dit is deel van die verhaal van “Die Keiservoël Oor Namaland.”

Gisteraand is die eerste van 3 episodes van die program “Klitsgras en Sekelbos” op Radio GrootFM 90.5 waarop ek die gas was uitgesaai. Daarin gesels die deelnemers om die kampvuur oor allerlei goed, dikwels in ligte luim, maar gisteraand het dit grootliks gehandel oor “Die Keiservoël Oor Namaland.” Die program word elke Woensdagaand om 21h00 uitgesaai, op 90.5FM, Kanaal 920 DSTV, en op die internet by http://www.grootfm.co.za Luister die volgende twee weke gerus na die uwe en sy gashere.

Bestellings vir die boek stroom in, ook van die buiteland. Dit is vir my persoonlik ‘n wonderlike gevoel om te weet dat die storie nou in my lesers se koppe nesmaak.

Ek kan nou aankondig dat die boek ook beskikbaar is by Graffiti se 2 takke. Lesers kan wel steeds die boek bestel deur ‘n e-pos te stuur aan: bestellings@kaiserbird.com Besonderhede sal volg.

Dag 72: Die Keiservoël het geland

~ Koos Marais ~ Leave a comment

 

Bykans nege jaar gelede het ek die eerste keer die pen opgeneem om die storie van Ernst Luchtenstein en die Nama-oorlog van 1904-1908 te vertel. Vandag het die droom waar geword toe ek die eerste eksemplaar van die boek, “Die Keiservoël Oor Namaland,” van die uitgewer, Cordis Trust Publikasies, ontvang het.

Buiteblad
Die voor-en agterblad van “Die Keiservoël Oor Namaland.”
FanieMarais
Die uwe, links, en regs dr Fanie Marais, hoof van die uitgewers Cordis Trust Publikasies.  Ek het vandag die eerste eksemplaar van my nuwe boek, “Die Keiservoël Oor Namaland” ontvang.

In hierdie nege jaar het die kort storietjie gegroei tot ‘n epos oor die tyd, mense en gebeure wat Namaland verander het, eers in Duits-Suidwes-Afrika, en later in Suidwes-Afrika. My navorsing het my op vele reise geneem, meestal na Namibië, maar ook na die Kaap en Mpumalanga. Ek het geskryf en gelees, gesoek en geraai, weer geskryf, oorgeskryf, gesny en weer geskryf. Hoe meer ek geleer het, hoe meer kompleks het die intriges geraak. Name wat ek nie eers kon uitspreek nie, het later van my tong af gerol. My karakters het gegroei totdat hulle met my begin praat het. Die boek het ‘n persoonlikheid ontwikkel wat ek met al meer en meer respek behandel het. Die kreatiewe proses het hom keer op keer aan my opgedring sodat nuwer temas telkens die boek binnegedring het. Dan moes ek weer voor begin skryf en herskryf. Aan die einde was ek self verbaas oor die wyse waarop die aanvanklike losse drade hulleself saamgevleg het tot ‘n koherente, logiese ontknoping.

Uiteindelik het Cordis Trust die stap geneem om “Die Keiservoël Oor Namaland” uit te gee. Aanvanklik het ek gedink dis ‘n maklike taak, maar ek moes leer van boekformate, lettertipes, boekuitleg, drukprosesse en papier. Veral het ek kennis gemaak met proeflees en nogmaals proeflees. Die laaste drie weke was ‘n beproewing, maar om ‘n sin uit die boek te leen, “ons moes almal skouer aan die wiel sit om die wa deur die drif te trek.”

Die “Keiservoël”is uniek in ‘n paar opsigte. Dit is ‘n fiktiewe werk, maar geskoei op werklike mense en gebeure. Die aard van fiksie is vryheid van verbeelding, maar ek gebruik byvoorbeeld die werklike name van die karakters. Met moderne woordverwerkingstegnologie was en is dit moontlik om op enige tydstip sulke name binne minute te verander, maar die boek se karakter het vereis dat ek by die regte name bly. Die boek het onder andere juis ten doel om sekere misdade en gruwels wat vir meer as ‘n eeu onder die sand begrawe gelê het te ontbloot. Hierdie verhale is geskiedkundige, gedokumenteerde feite, maar dit is nog nooit aan die groot klok gehang nie. My bronnelys agter in die boek is spesifiek bedoel om te wys dat die feite reeds gepubliseer is, maar dat dit niks gedoen het om die inligting aan die algemene publiek bekend te stel nie. Deur ‘n “storie” (fiksie) te vertel hoop ek om die waarheid aan ‘n groter gehoor bekend te maak. In die proses het ek my verbeelding ook gebruik. Ek hoop dat hierdie “digterlike vryheid” so aangewend is dat die leser nie sal weet waar die grenslyn tussen feit en fiksie loop nie. Uiteindelik het alles net een doel – om die groter waarheid te dien.

Die boek bevat ongeveer 60 egte foto’s van mense, plekke en gebeure, iets wat vreemd is in ‘n fiktiewe roman. Dit onderstreep en omraam die verhale en skep ‘n atmosfeer waarbinne die leser die konteks van Namaland van 110 jaar gelede kan ervaar en verstaan. Party kritici sê die teks en die teks alleen moet dit doen, maar die drama, pyn, verlies en hartstog van 1883-1917 verdien om op die beste moontlike manier verbeeld en verwoord te word. Die “ongelooflike” aard van sekere insidente, betwyfel deur skeptici, kry nuwe betekenis deur die foto’s sodat die leser hopelik deur die ware waarheid meegesleur sal word.

Die foto’s het uitdagings met hulle saamgebring. Die meeste van die foto’s is ouer as 100 jaar. Party is vanuit ou geskrifte gekopieer.  Die kwaliteit is in sommige gevalle minder goed, maar die historiese waarde is so groot dat hulle wel ingesluit moes word.

Die foto’s het ongelukkig ook groot kostes meegebring. Dit is nie ‘n goedkoop boek nie, maar ek werk onverpoosd aan ‘n Kindle weergawe wat ek mettertyd teen ‘n baie goedkoop prys sal beskikbaar maak. Ek kan glad nie aanvaar dat e-boeke so duur is nie.

Ek betree nou ‘n nuwe fase. Ons vertrek Woensdag volgende week op ‘n pelgrimstog na “Namaland” om die boek bekend te stel, daar waar alles gebeur het. Iets dryf my om weer die lug, lig, velde, berge, strande en die see van Keetmanshoop, Aus, Bethanië en Lüderitz te gaan beleef. Ek gaan ou vriende opsoek en hopelik ‘n paar nuwes maak. Ek wil my boek vir hulle gaan wys en miskien ‘n paar kopieë verkoop. Ek wil gaan begin om op klein manier ‘n verskil te maak aan die mense van die Suide se lewe. Soos wat die reis vorder sal ek my lesers op hoogte hou. Hou hierdie ruimte dop.

Dit sal nog ‘n rukkie duur voordat die boek op boekwinkels se rakke verskyn, maar haastige lesers kan die boek nou bestel deur ‘n e-pos te stuur aan bestellings@kaiserbird.com Bankbesonderhede en instruksies sal aangestuur word en die boek sal aan u gepos word sodra bevestiging van betaling ontvang is. Die koste is R350 per eksemplaar wat posgeld binne die grense van die RSA sal insluit. Posgeld na oorsese en buurlande sal bygereken word.

 

Dag 71: Die Keiservoël en ander geveerdes

~ Koos Marais ~ Leave a comment

Eendag lank gelede, het die Muse geknipoog. Dit was terwyl ek deur dr Anton Prinsloo se woordeboek, “Annerlike Afrikaans” geblaai het. Dit is maar die Muse se manier om in boeke wegkruipertjie te speel. Skielik het ek die titel waarna ek jare reeds gesoek het, gevind, weggesteek in die mitologie en geskiedenis van Namaland: “Die Keiservoël Oor Namaland.”

Die boek het gehandel oor die oorlog tussen die Duitse Ryk en die Namas, die afstammelinge van die Khoi-Khoin, die eerste ware grondeienaars van Suidelike Afrika. Die Namas noem die rooiborslaksman die Duitse Vlag, of Keiservoël, vanweë die helder swart en rooi kleure, net soos die destydse Duitse vlag.  Hierdie Keiservoël is dus ‘n simbool van die Duitse oorheersing. Baie van die ou Duitsers groet tot vandag die rooiborslaksman met die saluut “Heil Reichsvogel!” veral as hulle ‘n glasie schnapps agter die blad het.

Ek het vriende gemaak met die voëls van Namaland en nog ‘n paar van hulle genooi as karakters, veral die hoëveldskaapwagter, die duinlewerik, die grootheuningswyser en die woestynspekvreter. Ek moes myself deeglik vergewis van die voëls se gewoontes, verspreidingsgebiede en veral hulle klanke. Die feit dat die duinlewerik Namibië se enigste ware endemiese voël is, het my uitstekend gepas. So ook die spekvretertjies wat destyds die ossewaens agtervolg het in ‘n hoop om ‘n bietjie varkvet in die hande te kry. Oorspronklik is Stockholmteer gebruik om die ossewaens se wiele te smeer, maar voorrade daarvan het nie bestaan nie. Die teerputs, die klein vaatjie vol Stockholmteer wat onder die ossewa gehang het, is toe noodwendig gevul met varkvet, die beste plaasvervanger en die spekvretertjies het dikwels rondom hierdie teerputs gedartel.

Die grootheuningwyser kom in Namibië net in ‘n beperkte gebied voor en ek het hulle gaan soek, maar die geluk was nie aan my kant nie. Dit beteken egter nie dat hulle nie daar is nie. Veral beteken dit nie dat hulle nooit daar was nie. Niks in die natuur, net soos in die kultuur, is staties nie.

Ek gebruik al die voëls se karakters om elk, op subtiele wyse, iets te sê oor daardie tydperk in die “land van woede” se ontwikkeling, maar ek laat die lesers eerder toe om dit self te ontdek, sodra die boek uiteindelik, hopelik baie binnekort verskyn.

Ek is baie dank verskuldig aan dr Johan Grobbelaar vir die gebruik van sy foto’s van die rooiborslaksman, die grootheuningwyser, hoëveldskaapwagter en duinlewerik. Ek was baie gelukkig om eendag op die pad tussen Lüderitz en Aus op die woestynspekvreter af te kom.

Rooibors-laksman_G1S7148
Die rooiborslaksman of Keiservoël speel gasheer vir die heuningwysers se eiers. Sodra die heuningwysertjies uitbroei maak hulle die kleintjies van die gasheer dood met hulle spesiale skerp snaweltjies. Die analogie met die moord en doodslag van die destydse Nama-oorlog en Herero-slagting was ‘n tema wat ek op dubbelsinnige wyse probeer inweef het.
rooiborslaksman
Die rooiborslaksman het sy Nama-afrikaanse naam aan my boek gegee: Die Keiservoël of Duitse vlag. Die ou Duitse vlag was swart en rooi van kleur
spekvreter
Die woestynspekvreter sing ‘n lekker liedjie wat ek kon “vertaal” en goed gebruik. Hulle is byna endemies tot Namibië en hulle het in die ou tyd dikwels die ossewaens agtervolg omdat hulle ge-aas het aan die varkvet wat in die teerputs onder die ossewa gehang het. Vandag sien ons spekvreters dikwels by kampplekke waar hulle aan stukkies vet op braaivleisroosters vreet.
_JGX2829
Die duinlewerik of soos ek hom later genoem het, die duinerik, is Namibië se enigste ware endemiese voël, met ander woorde hy kom nêrens anders as in Namibië voor nie. Dit is ‘n simbool wat ek deeglik uitgebuit het.
heuningwyser
Die heuningwyser lê sy eiers in ander voëls se nes. In die suide van Namibië kom hulle slegs in ‘n klein kolletjie voor.
Capped WheatearCS2_7149
Die Hoëveld skaapwagter speel ‘n klein rolletjie in die boek. Onthou dat die destydse Namas merendeels (regte) skaapwagters was.

Dag 70: Die ekonomiese impak van die Keiservoël op die Suide van Namibië

~ Koos Marais ~ Leave a comment

Ek het lanklaas met my lesers gekommunikeer. Die rede was onverwagse uitdagings wat die publikasieproses van “Die Keiservoël Oor Namaland” met twee weke vertraag het. Ek het inderdaad ‘n proefkopie van die boek in my hand gehad, maar het op sekere veranderinge aangedring. Die boek sal wel binne tien dae beskikbaar wees. Wees asseblief nog ‘n bietjie geduldig.

Ek het baie lank daarna uitgesien om oor vandag se onderwerp te skryf, jare al.

Die Suide van Namibië was oorspronklik ‘n vooruitstrewende en lewendige plek. Daarvoor het Lüderitz se diamante, die visbronne en boerderybedrywighede, veral die karakoelbedryf, gesorg. Mettertyd het die diamantbedryf na Oranjemund geskuif; die visbedryf wat oesters en kreef insluit, het getaan en het die groenes het gesorg dat vrouens nie meer karakoelpelse dra nie. Vandag is die Suide van Namibië ‘n stil, arm plek, waardeur mense jaag op pad Sossusvlei, Swakopmund, Windhoek, Ruacana en Etosha toe. Miskien is die spookdorp Kolmanskop ‘n simbool van die Suide.

Die Suide is die tuiste van die Namas en baie Afrikaanse boere. Verder noord woon die Ovambos, Ovahimbas, Damaras en Hereros. Alhoewel Afrikaans orals gepraat word het die Suide baie spesifiek ‘n Afrikaanse taalkultuur, iets wat ek glo nie genoeg waardeer word deur Suid-Afrika se Afrikaanse mense nie. Ons behoort iets te doen om Afrikaans onder Namibië se mense te bevorder. Meer daaroor later. Die regering van Namibië word oorheers deur Ovambo’s wat nie dieselfde bande met die Afrikaanse kultuur deel nie.

Ek verstout my om te sê dat die Namas vandag nog steeds onder die nagevolge van 1904-1908 se oorlog ly. Daar is oneindig baie maatskaplike en sosiale probleme onder hierdie unieke mense, nasate van die Khoi-Khoin, mense wat Afrikaans praat, ‘n mooi Afrikaans sonder Waterkloof en Garsfontein se anglisismes. Daar is geen ekonomiese vooruitsigte vir hierdie mense want daar is nie werk nie. Dit gaan dus net een pad en dis afdraand.

Ek hoop werklik om op ‘n klein manier ‘n verskil te maak deur middel van “Die Keiservoël Oor Namaland.” Dit is ‘n kultuurhistoriese roman, fiksie gebaseer op feite, en dit verhaal die gebeure tydens die Duitse tydperk wat gestrek het vanaf 1883 tot 1915, ‘n tydperk wat ongekende voorspoed en ook baie hartseer na die streek gebring het. Baie van wat die Duitsers destyds vermag het oefen vandag steeds ‘n positiewe invloed op die mense van daardie wêreld uit, veral in die toerismebedryf.

Die pragtige en ongeskonde natuurskoon en die ryke geskiedenis van die Suide van Namibië bied groot geleenthede vir die toeristebedryf, veral ten opsigte van  die nuwe generasie kultuur-gedrewe toeriste. Die toeristebedryf is die enigste nywerheid wat op groot skaal kan werk skep vir die verarmde mense van die Suide. Daarvan het ek so klein bietjie eerstehandse ondervinding. Ek het gesien hoe ‘n klein storietjie mense vanaf Europa tot op Lüderitz se Haai-eiland en Aus se konsentrasiekamp kan bring.

Ek het gaan gholf speel op St Andrews in Skotland. My gasheer was ‘n kollega van Londen. Ons moes lank wag op Edinburgh se lughawe en toe vertel ek hom maar van die mense en 1904-1908 se gebeure in die Suide van Namibië. Hy was verstom. ‘n Jaar later bel hy my. Hy en sy vriende wil na die plekke waarvan ek hom vertel het kom kyk.

Haai-eiland
Op Haai-eiland in Lüderitz se baai, voor Cornelius Fredericks se gedenksteen.
Tschaukaib
‘n Groep Britse toeriste op die spoorlyn tussen Aus en Lüderitz, op die Tschaukaibvlakte. Hulle het al die pad van Londen gekom om self die wêreld van die Keiservoël te kom beleef.
Oestersaal
Ek verduidelik vir die Britse toeriste wie Therese Luchtenstein was. Die plek is Lüderitz se oesterfabriek. Laas toe ek daar was het hierdie heerlike kuierplek egter nie meer bestaan nie.
vliegtuigpassasiers
Op Aus se aanloopbaan. Die toeriste het spesiaal ingevlieg om na die oorblyfsels van die Eerste Wêreldoorlog se konsentrasiekamp te kom kyk.

Die groep van agt vriende het van Heathrow tot op Kaapstad gevlieg waar hulle op ‘n gehuurde Pilatus PC 12 geklim het. Ons het mekaar op Lüderitz ontmoet. Hulle het die volgende paar dae, en baie geld, in Lüderitz spandeer. Ek het hulle na Haai-eiland, die Tschaukaibvlakte en Kolmanskop geneem en baie van die stories vertel, soos ‘n regte toeristegids, sonder die fooitjies natuurlik. Die laaste dag het hulle sommer na Aus se aanloopbaan reg langs die destydse konsentrasiekamp gevlieg waar ek hulle die paar oorblyfsels kon wys. Vandaar is hulle noord, Swakop toe.

Daardie ondervinding het my oortuig om aan te hou om my storie te vertel. Ek hoop dat “Die Keiservoël Oor Namaland” nog baie toeriste na die Suide toe sal bring en op ‘n manier ‘n verskil in daardie mense, veral die Afrikaanssprekende Namas, se lewens sal maak.

Die geleenthede is oneindig. Aus se konsentrasiekamphuisies moet herbou word as gastehuise. Al daardie pragtige huisies en die geskiedenis lê en wag onder die grond om te herrys en nuwe geld na Aus toe te lok.

Die geskiedkundige plek, //Khauxa!nas, geleë op die plase Gugunas en Skanse (Schanzen) is werklik die moeite werd om te besoek, mits mens verstaan waaroor dit gaan. “Die Keiservoël Oor Namaland” vertel hierdie verhaal breedvoerig.

Dit is my groot droom om eendag ‘n regte ossewa-tog vanaf Keetmanshoop na Lüderitz te onderneem, miskien as bemarking vir die boek, maar ook om moontlik die grondslag te lê vir een of ander vindingryke entrepreneur om ‘n nuwe toeristebedryf, ” ‘n dag of nag in ‘n ossewa,” te skep.

Die gedagte van ‘n televisie-reeks oor die boek draai voortdurend in my kop en ek het reeds ‘n konsep draaiboek van dertien episodes daaroor geskryf. So ‘n reeks kan baie bydra tot die ontwikkeling van toerisme.

Op ‘n persoonlike noot sal ekself geld betaal vir ‘n helikopter, of ‘n muil, om my na luitenant Thilo von Trotha se graf in die Visriviercanyon te vervoer, want ek moet tot my skande erken dat ek hierdie onherbergsame plek nog nie kon bereik nie.