Die verhaal van Simon Koper en sy !Kara-geikhoen, die Fransmanne, is vandag steeds relevant. Hulle was Namas, Khoi-Khoin, die eerste inwoners van Suidelike Afrika. Hulle het ‘n bestaan gemaak deur oor wat vandag se landsgrense is te trek, te jag, met kleinvee te boer, en van die opbrengs van die veld te lewe. Die besluit wat ‘n ander Nama-stam, die !Aman van Bethanië, geneem het, om sekere grond te verkoop, en die daaropvolgende doelbewuste manipulering van die konsep van die geografiese myl, het gelei tot ‘n oorlog waarin verskriklike wreedhede aan beide kante gepleeg is, soos in alle oorloë.

Uiteindelik het Simon Koper met die meeste van sy mense ontsnap en hulle laaste dae in Betsjoeanaland deurgebring. Hoe vreemd is dit dat hulle steeds ‘n pensioen van hulle veroweraars ontvang het, in ruil daarvoor dat hulle nooit weer terug sou gaan na hulle eie land nie? Is dit nie juis’n soort van erkenning van hulle reg om wel daar te mag wees nie? As hulle geen reg tot verblyf gehad nie, was daar geen nodigheid om enigiets te betaal nie. Is dit hoekom die oorwinnaars van ‘n middelman (die Britse koloniale owerheid) gebruik gemaak het om die betalings te doen?

Daar woon vandag steeds nasate van die !Kara-geikhoen in die omgewing van Bokspits en Askham. Ek het ‘n paar gelede juis op die grond wat die SA regering aan die Boesmans (Khomani-San) oorgedra het, gejag en ene Simon Koper, ‘n direkte nasaat, ontmoet, maar hy het absoluut niks geweet van sy voorsate se geskiedenis nie. Ek was baie teleurgesteld, want dit het my laat dink aan my eie mense, die Afrikaners. Ons beleef vandag ook bedreigings, net soos die Namas van destyds. Hulle taal en kultuur is feitlik vernietig. Gaan ons nasate ook oor ‘n honderd jaar niks weet van Afrikaans en die Groot Trek en die Anglo-Boere-oorlog nie?

Die presiese plek waar die veldslag op 16 Maart 1908 plaasgevind het, is vandag verlore. Oom Elias le Riche, een van die beroemde geslag le Riche’e wat die Kgalagadi Oorgrens Park, voorheen die Kalahari Gemsbok Nasionale Park, gevestig en bestuur het, onthou hoe sy pa hom die plek en die grafte gaan wys het. Toe hy later jare weer daar kom het die veldbrande en weer alle tekens van die plek vernietig. Hy glo nie dat mens ooit weer met sekerheid hierdie historiese plek sal opspoor nie.

Wulf Haacke beskryf in sy uitstekende artikel in die Namibiese Wetenskaplike Vereniging se Joernaal hierdie insident op 16 Maart 1908 as die finale veldslag van die Nama-oorlog, maar die mag van die Bondelswarts, die Namas van Warmbad in die suide van Namibië, is eers in 1922 gebreek. Ek vertel graag later van hierdie sogenaamde “Bondelswarts Affêre,” “the Bondelswarts Affair,” wat dekades later steeds vir SA internasionale probleme veroorsaak het en selfs op ‘n manier ‘n rol in die Grensoorlog gespeel het.

As mens ‘n toekoms wil hê, moet jy nie jou verlede vergeet nie.