Dag 68: Die 100 Jaar oue Nama-woordeboek

Nama2Nama.jpg

‘n Glimlag so groot en wyd soos die Karasberge het hom tuisgemaak op my gesig. My opgewondenheid oor “Die Keiservoël Oor Namaland” hardloop weg, want oor bietjie meer as ‘n week sal lesers kan deel in die afgelope agt en ‘n half jaar se navorsing, skryf, herskryf en proeflees. Ek het vanoggend gesien hoe die finale produk gaan lyk…

Intussen deel ek nog ‘n paar stukkies interessante agtergrondinligting.

‘n Mens kan nie oor die Namas praat as jy nie iets van hulle taal weet nie, maar hoe maak mens as jy hierdie ou taal nie ken nie? Gelukkig het sendeling Johannes Olpp, daar was twee, senior en junior, meer as ‘n honderd jaar gelede ‘n Nama-Duits woordeboek opgestel en dit is later deur die “Inboorling-taalburo van die Departement van Bantoe-onderwys” in ‘n Nama-Afrikaanse woordeboek omgeskakel. Ek het hierdie woordeboek van Amazon se kantoor in Londen bestel en dit bestudeer. Dit het my bemagtig om verskeie Nama sinne en woorde in die teks van “Die Keiservoël Oor Namaland” te gebruik. Ek verklaar hierdie Nama-teks onderaan die bladsye met voetnotas. Kritici sal seker redeneer dat ek dit voor of agter in die boek met ‘n lang lys verklarings moes doen, maar ek het geredeneer dat dit makliker lees as mens net jou oog na die onderkant van die bladsy moet rig eerder as om elke keer vorentoe of agtertoe te blaai.

Die doel met die gebruik van die Nama-taal is om die boodskap dat die Namas nié kleurlinge is nie, maar ‘n afsonderlike, unieke volk, met hulle eie taal en kultuur, te beklemtoon. Ek het dit voorheen genoem, maar dit verduur herhaling om weer te sê dat die Namas afstammelinge van die Khoi-Khoin is; hulle is ook nie sogenaamde Khoi-San nie, ‘n wangebruik van ‘n skeldnaam, as daar al ooit een was. Die Khoi-San is Boesmans. Gaan vra hulle self, soos wat ek gedoen het.

Ek wil veral hê dat lesers moet besef dat die Namas Khoi-Khoin, rofweg vertaal “eerste mense” of “regte mense” was, juis om hulle te onderskei van die Boesmans en moontlik ander swart nasies. Daarmee wil ek juis ook die punt maak dat hulle, die Namas, die eerste grondbesitters van Suidelike Afrika was, en dit trek ‘n dik swart streep dwarsdeur die grondeise van die Zoeloes, Xhosa en andere. Af en toe lees ons in die koerante van ‘n vae groep daar in Kaapstad wat hulleself Khoi-San noem, protesteer en “demand.” Hulle is opportuniste, na my mening.

Daar is natuurlik die mense van die Richtersveld (Khoi-Khoin) wat wel ‘n suksesvolle grondeis ingedien het. Die enigste probleem is dat hulle sukkel om hulle geld uit Alexkor (dink ek) te kry.

Vandag praat Namibië se Namas merendeels Afrikaans. Daaraan het ek ook aandag gegee en dit ook ingeweef, maar op ‘n ander wyse waarvan ek in ‘n volgende aflewering sal vertel.

Leave a Reply

Fill in your details below or click an icon to log in:

WordPress.com Logo

You are commenting using your WordPress.com account. Log Out /  Change )

Twitter picture

You are commenting using your Twitter account. Log Out /  Change )

Facebook photo

You are commenting using your Facebook account. Log Out /  Change )

Connecting to %s